Hoe steek je veilig vuurwerk af en EHBO-tips bij vuurwerkongevallen

Jaarlijks vallen er nog steeds veel gewonden door vuurwerk. Tijdens de jaarwisseling 2017/2018 zijn er 434 mensen op een Spoedeisende Hulpafdeling van een ziekenhuis behandeld vanwege letsel door vuurwerk. Voorkom gevaarlijke situaties en volg de 4 stappen om veilig vuurwerk af te steken!

• Gebruiksaanwijzing lezen
• Vuurwerkbril dragen
• Aansteeklont gebruiken
• Afstand houden

Hoe steek je veilig vuurwerk af?

Helaas vallen er elk jaar tijdens Oud en Nieuw onnodig vuurwerkslachtoffers. Vooral hoofd en handen worden vaak getroffen. Ogen en vingers moeten het ontgelden. En dat zijn niet alleen ogen en vingers van de mensen die het vuurwerk afsteken. Ook omstanders, mensen die alleen maar kijken naar het vuurwerk, zijn vaak slachtoffer van een vuurwerkongeluk. De meeste ongelukken worden veroorzaakt doordat mensen het vuurwerk niet op de juiste manier afsteken of niet de juiste hulpmiddelen gebruiken. Met behulp van onderstaande vuurwerktips kun je je goed voorbereiden en ongelukken met vuurwerk voorkomen.

Voorbereiding

• Koop je vuurwerk bij een officieel verkooppunt. Vergeet ook de lont, vuurwerkbril en lanceerstandaard niet.
• Lees de afsteekinstructie: zo weet je van tevoren hoe je het vuurwerk veilig kunt afsteken en hoef je het niet op oudejaarsavond te doen.
• Gebruik de lanceerstandaard om vuurpijlen stabiel neer te zetten.
• Bewaar vuurwerk op een droge en koele plaats, buiten het bereik van kinderen.
• Draag op Oudejaarsavond geen brandbare kleding en draag geen kleding met capuchon.

Veilig afsteken

Vuurwerk afsteken mag op 31 december van 18:00 uur tot 1 januari 02:00 uur. Zo doe je dat veilig:

• Draag een vuurwerkbril – ook als je zelf geen vuurwerk afsteekt.
• Steek vuurwerk af met een aansteeklont. Gebruik nooit lucifers of een aansteker!
• Zorg dat siervuurwerk altijd stevig en stabiel staat:
• Gebruik voor vuurpijlen altijd een lanceerstandaard. 
• Steek een pijl altijd vanaf de zijkant aan.
• Zet vuurwerkpotten altijd klem tussen 2 stenen of gebruik een vuurwerkklem.
• Neem voldoende afstand, minstens 8 tot 15 meter.
• Steek geen vuurwerk af vanuit je hand.
• Steek altijd maximaal één stuk vuurwerk tegelijk af.
• Steek weigeraars (vuurwerk dat niet is afgegaan) nooit opnieuw aan.
• Wees matig met alcohol voordat je gaat afsteken, dan blijf je scherp.

Let op de omgeving

• Let op omstanders (mens en dier).
• Let op de windrichting.

Experimenteren

Maak nooit zelf vuurwerk! Meestal explodeert dit onverwacht en op het verkeerde moment. Laat het maken van vuurwerk aan de experts over. Vuurwerk moet je nooit bundelen of uit elkaar halen: experimenteren met vuurwerk is levensgevaarlijk!

Opruimen

• Maak vuurwerkafval onschadelijk door het in water te dompelen of gooi er een emmer water over.
• Ruim vuurwerkafval, nadat je het onschadelijk hebt gemaakt, meteen op. Je kunt het gewoon bij het huisvuil doen.

---

Het Rode Kruis komt met EHBO-tips bij vuurwerkongevallen

Vier op de tien Nederlanders weten niet hoe ze in zijn algemeen eerste hulp moeten verlenen bij vuurwerkongevallen. Bij doorvragen blijkt dat vooral bij oogletsel door vuurwerk onbekend is hoe te handelen: driekwart van de mensen geeft aan niet te weten wat te doen. Ruim de helft weet ook niet hoe te handelen bij een grote huidwond of verlies van (een deel van) een vinger door vuurwerk. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van het Rode Kruis. De hulporganisatie komt daarom met eerste hulp-tips bij vuurwerkongevallen.

In het onderzoek scoren de ondervraagden vooral slecht bij vragen over specifieke situaties en ongevallen. 77% weet niet hoe ze eerste hulp moeten verlenen bij oogletsel door vuurwerk. Op de gedetailleerde vervolgvraag over een ongeval met vuurwerk in het oog gaf maar 13% het juiste antwoord. En dat terwijl de juiste handelswijze ergere schade aan het oog kan voorkomen. Daarom komt het Rode Kruis met EHBO-tips bij vuurwerkongevallen te vinden via www.rodekruis.nl/vuurwerk.

“Buskruit is als gootsteenontstopper”

De Rode Kruis EHBO-tips bij vuurwerkongevallen zijn toegespitst op de meest voorkomende verwondingen: afgelopen jaarwisseling hadden de meeste slachtoffers letsel aan hand (38%) en/of vingers (19%) en bijna één op de vier slachtoffers (23%) had oogletsel. In totaal werden er vorig jaar 482 vuurwerkongevallen gemeld op 31 december 2015 en 1 januari 2016. Opvallend is dat driekwart van de ondervraagden in het onderzoek zich niet of weinig zorgen maakt zelf verwondingen op te lopen door vuurwerk, terwijl bijna de helft van de vuurwerkslachtoffers omstander is en niet zelf vuurwerk afsteekt.[1]

De belangrijkste tip bij oogletsel door vuurwerk is zo snel mogelijk – als het oog goed in tact is en de pupil rond – het oog te spoelen met water. Door snel en juist handelen kan ergere schade aan het oog worden voorkomen. “Door vuurwerk is er eigenlijk sprake van een chemisch letsel. Door direct te beginnen met spoelen heb je een betere prognose voor het oog,” aldus Tjeerd de Faber, oogarts bij Het Oogziekenhuis Rotterdam, die samen met het NOG (Nederlands Oogheelkundig Gezelschap) en Vision2020 de EHBO-tips voor oogletsel heeft geformuleerd. “Buskruit is net als gootsteenontstopper en vreet zich door het oog heen. Daarom zeggen wij: ‘kruit moet eruit’. Dus ook bij kruit in het oog moet je spoelen.”

Niet op het oog drukken

Als het oog niet meer in tact is en de pupil vervormd, is het belangrijk dat er niet op het oog gedrukt wordt. Ook daar kan de juiste handeling een groot verschil maken.  De Faber: “Bij een oog dat zichtbaar kapot is of waar bloed in zit, mag je absoluut geen druk op het oog uitoefenen. Dus niet met een doek of  hand op het oog drukken wat mensen geneigd zijn te doen. Je moet dan het liefst het hoofd een klein beetje achterover houden en voorkomen dat er in het oog gewreven wordt.”

Naast de EHBO-tips voor oogletsel zijn er ook tips ontwikkeld voor grote huidwonden, geamputeerde lichaamsdelen en brandwonden. De tips zijn via de website van het Rode Kruis te vinden. Het Rode Kruis, Het Oogziekenhuis Rotterdam, het NOG en Vision2020 hebben samen een video gemaakt, waarin de tips bij oogletsel worden uitgelegd en ook te zien is hoe je moet spoelen.

[1] Cijfers over vuurwerkongevallen komen van www.veiligheid.nl/vuurwerk